์ํธํํ๊ฐ ๋ฑ์ฅํ ๋ฐฐ๊ฒฝ์๋ ๋ง์ ์๊ฒฌ์ด ์์ต๋๋ค๋ง, ๊ฐ์ธ์ ์ผ๋ก ๊ทธ ๊ธฐ์์ 2008๋
๊ธ๋ก๋ฒ ๊ธ์ต์๊ธฐ๋ผ๊ณ ์๊ฐํฉ๋๋ค.
์๋ธํ๋ผ์ ๋ชจ๊ธฐ์ง ์ฌํ(Subprime Mortgage Crisis)*๋ก๋ถํฐ ์์๋ ๊ธ์ต์๊ธฐ์ ์ํธํํ์ ๋ฑ์ฅ. ๊ทธ ์ฌ์ด์ ์ฐ๊ฒฐ๊ณ ๋ฆฌ๋ฅผ ์ดํดํ๋ ค๋ฉด ๋จผ์ ๊ธ์ต์๊ธฐ์ ๊ณผ์ ๋ถํฐ ์ดํด๋ณผ ํ์๊ฐ ์์ต๋๋ค.
*์๋ธํ๋ผ์ ๋ชจ๊ธฐ์ง: ๋น์ฐ๋์ฃผํ๋ด๋ณด๋์ถ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ์ ์ ์ฉ์๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ํ ์ด ์ฃผํ๋ด๋ณด๋์ถ์ ๋ถ์ค์์ ๊ธ๋ก๋ฒ ๊ธ์ต์๊ธฐ๊ฐ ์์๋์์ด์.
์ ๊ธ๋ฆฌ ์ ์ฑ
์ ๋๋นํจ๊ณผ
๋ฏธ๊ตญ์ 2000๋
๋ ์ด๋ฐ๋ถํฐ 2007๋
๊น์ง ์ ๊ธ๋ฆฌ ๊ธฐ์กฐ๋ฅผ ์ ์งํด์์ฃ . ์ ๊ธ๋ฆฌ ๊ธฐ์กฐ๋ฅผ ์ ์งํ ๋ํ์ ์ธ ์ด์ ๋ ๊ฒฝ์ ์ ๋ชฉ์ ์ด ์๋ โ์ ์น์ ๋ชฉ์ โ ๋๋ฌธ์ด์์ต๋๋ค.
๊ธ์ต๊ฒฝ์ ํ์ ๊ฑฐ์ฅ์ธ ๋ผ๊ตฌ๋ ๋ผ์(Raghuram Rajan)*์ ๊ทธ์ ์ ์ <ํดํธ ๋ผ์ธ(Fault Line)>์์ ์ด๋ ๊ฒ ๋ฐํ์ต๋๋ค.
*๋ผ๊ตฌ๋ ๋ผ์: ์์นด๊ณ ๋ํ๊ต ๊ฒฝ์๋ํ์ ๊ต์๋ก, 2007๋
์ฌ๋ฆ ์ญ์จ ํ ๋ฏธํ
(Jackson Hole Meeting)์์ ๊ธ์ต์๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๊ฒฝ๊ณ ํ ๋ฐ ์์ต๋๋ค.
โ๋ฏธ๊ตญ ์ฐ๋ฐฉ์ ๋ถ์ ์ฐ๋ฐฉ์ค๋น์ํ์ ๊ฒฝ๊ธฐ๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํด ์ธ์์ ์ธ ์ ๊ธ๋ฆฌ ์ ์ฑ
์ ํผ์ณค๊ณ , ์ด๋ฌํ ์ ๊ธ๋ฆฌ ์ ์ฑ
์ผ๋ก ๊ทธ์ ๊น์ง๋ ๋์ถ์ ๋ฐ์ ์ ์์๋ ์ ์ ์ฉ์๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ํ ์ฃผํ๋ด๋ณด๋์ถ์ด ํ์ฑํ๋์๋ค.โ
์ด๋ ์ ์ ์ฉ์๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ํ ์ฃผํ๋ด๋ณด๋์ถ์ ๋๋ถ๋ถ ๋ณ๋๊ธ๋ฆฌ๋ก ๊ณ์ฝ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ก์ต๋๋ค. ๋ณ๋๊ธ๋ฆฌ๋ก ๋์ถ์ ๋ฐ์ผ๋ฉด ๊ธฐ์ค๊ธ๋ฆฌ์ ๋ณ๋์ ๋ฐ๋ผ ๋์ถ๊ธ๋ฆฌ๊ฐ ๋ฌ๋ผ์ง๋๋ค. ๋์ถ๋ฐ์ ๋น์์ ์ ํด๋ ๊ธ๋ฆฌ๋ก ๊ทธ๋๋ก ์ ์ฉ๋๋ ๊ณ ์ ๊ธ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋๋๋ ๊ฐ๋
์ด์ฃ .
๋ณ๋๊ธ๋ฆฌ๋ก ๋์ถ์ ๋ฐ์ผ๋ฉด ์ ๊ธ๋ฆฌ์ผ ๋ ์ ๋ฆฌํฉ๋๋ค. ๊ฒ๋ค๊ฐ ์ฃผํ๋ด๋ณด๋์ถ๊ณผ ๊ฐ์ด ๋์ถ ๊ท๋ชจ๊ฐ ํด ๋๋ ๊ทธ ํจ๊ณผ๊ฐ ๋ ์ปค์. ํ์ง๋ง ๋ฐ๋๋ก ๊ธ๋ฆฌ๊ฐ ์ฌ๋ผ๊ฐ๋ค๋ฉด? ๋์ถ๊ธ๋ฆฌ๊ฐ ๋์์ง๋ฉด์ ์ด์ ๋ถ๋ด์ด ์์ฒญ๋๊ฒ ์ปค์ง๋๋ค.
์ด์ผ๊ธฐ๋ก ๋์์ ๋ณผ๊ฒ์. ๋ฏธ๊ตญ ์ฐ๋ฐฉ์ค๋น์ํ์ ๋ค์ ๊ธ๋ฆฌ๋ฅผ ์ธ์ํ๊ณ , ๋ณ๋๊ธ๋ฆฌ๋ก ์ฃผํ๋ด๋ณด๋์ถ์ ๋ฐ์ ์ ์ ์ฉ์๋ ๋์ถ์ ๊ฐ์ ์ ์๊ฒ ๋์ต๋๋ค. ์๊ธฐ๋ ๋ฐ๋ก ์ฌ๊ธฐ์์ ์์๋์ด์.
์ฃผํ๋ด๋ณด๋์ถ์ ๋๋ ๋ง
๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด, ์ ์ฐ๋ฐฉ์ค๋น์ํ์ ๊ธ๋ฆฌ ์ธ์์ผ๋ก ๋ฒ์ด์ง ์ฑ๋ฌด๋ถ์ดํ์ด ๊ธ์ต์๊ธฐ์ ์์ธ์ด ๋ ๊ฑธ๊น์? ์์๋ฅผ ๋ค์ด ์ค๋ช
ํด๋ณผ๊ฒ์.
10๋ง ๋ฌ๋ฌ๋ฅผ ๊ฐ์ง ์ฌ๋ A์ 1๋ง ๋ฌ๋ฌ๋ฅผ ๊ฐ์ง ์ฌ๋ B๊ฐ ์์ต๋๋ค. A์ B๋ ๊ฐ์ 5๋ง ๋ฌ๋ฌ์ง๋ฆฌ ์ง์ ๊ตฌ์
ํฉ๋๋ค. A๋ ์ฌ์ ์๊ธ ํ๋ ๋ด์์ ์ง์ ๊ตฌ์
ํ ์ ์์ง๋ง, 1๋ง ๋ฌ๋ฌ๋ฐ์ ์๋ B๋ ์ง์ ์ฌ๊ธฐ ์ํด 4๋ง ๋ฌ๋ฌ์ ๋์ถ์ ๋ฐ์์ผ๊ฒ ์ฃ ?
์ด์ ์ง๊ฐ์ด 20% ํ๋ฝํด์ 4๋ง ๋ฌ๋ฌ๊ฐ ๋๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํด๋ณผ๊ฒ์. A์ ์์ฐ์ โ9๋ง ๋ฌ๋ฌโ๊ฐ ๋๊ณ , B๋ ๋์ถ 4๋ง ๋ฌ๋ฌ๋ฅผ ๊ฐ๊ณ ๋๋ฉด ์๋ฌด๊ฒ๋ ๋จ์ง ์๊ฒ ๋์ฃ . B์ ์์ฐ์ โ0โ์ด ๋๋ ๊ฒ๋๋ค.
์ฆ ์ ์๋๊ณ์ธต์ ๊ธ๋ฆฌ ์ธ์๊ณผ ์ฃผํ๊ฐ๊ฒฉ์ ํ๋ฝ์ผ๋ก ์ฑ๋ฌด๋ถ์ดํ์ ๊ฒช์ผ๋ฉฐ ํ์ฐํ๋ ๋ฐ๋ฉด, ๋์ ๋์ถํด์ค ๊ธ์ต๊ธฐ๊ด๊ณผ ์ด ๊ธ์ต๊ธฐ๊ด์ ์๊ธ์ ์ ๊ณตํ ์๊ธ์ฃผ๋ ์์ฐ๊ฐ์น ํ๋ฝ์๋ 4๋ง ๋ฌ๋ฌ๋ฅผ ๊ฑฐ์ ๊ทธ๋๋ก ํ์ํ ์ ์์ต๋๋ค.
๊ธ๋ฆฌ๊ฐ ๊ธ๊ฒฉํ๊ฒ ์์นํ๊ณ ์์ฐ๊ฐ์น๊ฐ ํ๋ฝํ๋ ์ํฉ์์ ์ฃผํ๋ด๋ณด๋์ถ์ ๊ฐ๋ํ ์ฑ๋ฌด์์๊ฒ ๊ฑฐ์ ๋ชจ๋ ์ํ์ ์ ๊ฐํ์ง๋ง ์ฑ๊ถ์๋ ๊ฑฐ์ ์ํ์ ๋ถ๋ดํ์ง ์๋๋ค๋ ๋ป์ด์ฃ . ํ์ง๋ง, ์ด๊ฒ ์ ๋ถ์ผ๊น์?
๋ฏธ๊ตญ์ ์๋นํ ์ค๋ ๊ธฐ๊ฐ ์ ๊ธ๋ฆฌ ๊ธฐ์กฐ๋ฅผ ์ ์งํด์์ต๋๋ค. ์ ๊ธ๋ฆฌ๋ ๊ณง ๋ฏธ๊ตญ ๊ตญ์ฑ์ ์์ต๋ฅ ์ด ๋ฎ์๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ปํฉ๋๋ค. ์ด ์ํฉ์ ๊ธ์ต์์ฅ ์ฐธ์ฌ์๋ ํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์ํ์ต๋๋ค. ๋ฏธ๊ตญ ๊ตญ์ฑ๋ฅผ ๋์ ํ ์ ์๋ ๋ค๋ฅธ ํฌ์์์ฐ์ ์ฐพ์ ๊ฑฐ์ฃ .
์ด๋ค์ด ์ฐพ์ ํฌ์์์ฐ ์ค ํ๋๋ โ
๋ถ์ฑ๋ด๋ณด๋ถ์ฆ๊ถ(Collateralized Debt Obligation, CDO)โ์
๋๋ค.
๊ธ์ต์์ฅ์ ๊ธฐ๋ค๋ ค์ฃผ์ง ์๋๋ค
๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ์ฃผํ์์ฅ์์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ์์ ์ํ์
๋๋ค. ํฐ ์๋ณธ๋ ฅ์ผ๋ก ์ผ๋ฐ ์๋ฏผ๋ค์๊ฒ ์ฃผํ๋ด๋ณด๋์ถ์ ๋ด์ฃผ๊ณค ํ์ฃ . ๋ณดํต ์ฃผํ๋ด๋ณด๋์ถ์ 10~30๋
๋์ ์ฅ๊ธฐ ๋์ถ๋ก ๋ฌถ์ด๋๋ฐ, ์ด ๊ธด ๊ธฐ๊ฐ ๋์ ์ํ์ด ์ด์๋ง ๋ฐ๊ณ ์์ ๋ผ๊ณ ์์๊น์?
์๋๋๋ค. ์ํ์ โ์ฃผํ๋ด๋ณด๋์ถโ ์์ฒด๋ฅผ ํ๊ธํํ๊ธฐ ์ํด ์ผ๋ฐ ์ฃผํ๋ด๋ณด๋์ถ์ ๋ชจ์ ํ๋์ ์ฆ๊ถ์ผ๋ก โ์ฆ๊ถํโ๋ฅผ ํฉ๋๋ค. ๋ค์ ๋งํด โ๋ํ๊ธฐโ๋ผ๊ณ ํ ์ ์์ด์. ์ด ๊ณผ์ ์ ์์๋ก ๋ค์ด๋ณผ๊ฒ์.
100๋ช
์ ๊ฐ์ธ์ด ์ํ์์ ๋์ 100๋ง ์์ฉ ๋น๋ฆฌ๋ฉด, ์ด 1์ต ์์ ๊ธ์ก์ด ๋๊ฒ ์ฃ . ์ํ์ ์ด 100๋ง ์์ง๋ฆฌ ๋์ถ 100๊ฐ๋ฅผ ๋ํ๊ธฐ ์ํด 1์ต ์์ด์น์ ์ฆ๊ถ์ผ๋ก ๋ง๋ค์ด์ ํฌ์๋ฅผ ์ ์นํฉ๋๋ค. ํฌ์์๊ฐ ์ด ์ฆ๊ถ์ ํฌ์ํ๋ฉด, 100๋ช
์ ๊ฐ์ธ๋ค์ด ์ํ์ ๊ฐ๋ ์ด์์ ์๊ธ์ ์์ต์ผ๋ก ๋ฐ์ ๊ฐ ์ ์์ฃ .
์ด ์ฆ๊ถํ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ์ํ์ ์ ๋์ฑ์ธ ํ๊ธ์ ์ป๊ฒ ๋๊ณ , ํฌ์์๋ ํฌ์์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก โ์์ ์ ์ธโ ํ๊ธํ๋ฆ์ ์ฃผ๋ ์ฆ๊ถ์ ์ป๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ฅผ ์ฃผํ๋ด๋ณด๋์ถ(Mortgage)์ ๊ธฐ๋ฐ(Backed)์ผ๋ก ํ๋ ์ฆ๊ถ(Security),
์ฃผํ์ ๋น์ฆ๊ถ(Mortgage Backed Security, MBS)์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฆ
๋๋ค.
MBS๋ฅผ ๋ฐํํด ํ๋งคํ๋ฉด์, ์ํ์ ์ฆ๊ถ ํ๋งค ์์ต์ ํตํด ๋ฆฌ์คํฌ๋ฅผ ์์ ํ
ํค์ง(hedge)ํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฑ๋ฌด์๊ฐ ์ง๊ธํ๋ ์๊ธ๊ณผ ์ด์๋ ์ฃผํ์ ๋น์ฆ๊ถ์ ๊ตฌ์
ํ ํฌ์์์๊ฒ ์ง๊ธ๋์ฃ .
๊ทธ๋ฐ๋ฐ ์ฃผํ์ ๋น์ฆ๊ถ์ ๊ตฌ์
ํ ํฌ์์ ์ญ์ ํฌ์๊ธ๊ณผ ์ํ๊ธ์ ๋ถ์ผ์น ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด ๋ค์ ์ด๋ฅผ ๊ธฐ์ด์์ฐ์ผ๋ก ํ ์ฆ๊ถ์ ๋ฐํํ๋๋ฐ, ์ด๊ฒ ์์ ์ธ๊ธํ ๋ถ์ฑ๋ด๋ณด๋ถ์ฆ๊ถ(CDO)์
๋๋ค.
์ฌ๊ธฐ๊น์ง๋ง ๋ค์ด๋ ์ด์ง๋ฝ๊ณ ๋ณต์กํ์ฃ ? ์ฌ์ค ์ ์ฉ๋๊ฐ ๋์ โํ๋ผ์ ๋ฑ๊ธโ ๋์ถ์์๊ฒ๋ง ์ฃผํ๋ด๋ณด๋์ถ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ก์ ๋๊น์ง๋ง ํด๋ MBS์ CDO์ ๊ฐ์ ํ์๊ธ์ต์ํ์ ๋์ ์์ต๋ฅ ์ ๋ณด์ฅํ๋ ์์ ์ ์ธ ์ํ์ด์์ต๋๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ฉด ๋๋์ฒด ์ด๋์๋ถํฐ ์๋ชป๋ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ฐ์ํ๊ณ , ์ด ๋ฌธ์ ๊ฐ ์ด๋ป๊ฒ ์ํธํํ์ ๋ฑ์ฅ์ผ๋ก ์ด์ด์ง๊ฒ ๋๋์ง ๊ถ๊ธํ์ค ํ
๋ฐ์. ์ด๊ฑด <์ ์ฌ์
์ ๋๊ณ ๋์ ๋ธ๋ก์ฒด์ธ> 3ํ์์ ์ดํด๋ณผ ํ
๋, ๋ค์ ์ฃผ ์์์ผ ๋จธ๋๋ ํฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ํด์ฃผ์ธ์!
๐ ์ ์ฌ์
๋์ย <๋๊ณ ๋์ ๋ธ๋ก์ฒด์ธ>์ย ๋งค์ฃผ ์์์ผ ๋จธ๋๋ ํฐ์ ๋ฐํ๋ฉ๋๋ค.